Bezpieczna platforma wspiera osoby w kryzysie uchodźczym
Fairbnb.coop – w partnerstwie ze Spółdzielnią PLZ i CoopTech Hub – uruchamia serwis refugees.fairbnb.coop. Jest to portal, który łączy w prosty sposób poszukujących schronienia z gospodarzami gotowymi udostępniać swoje mieszkania. Istotną zaletą serwisu jest dbałość o bezpieczeństwo – zarówno uchodźców, jak i gospodarzy. Platforma pozwala na weryfikację zgłoszonych mieszkań, a także chroni prywatne dane. Weryfikacji zgłoszeń (mieszkań, domów, pokoi i innych miejsc noclegowych) dokonują organizacje pośredniczące (na przykład organizacje humanitarne, samorządy, lokalne NGO) działające na danym terenie.
Pilotaż projektu rozpoczął się w Gdyni, w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Miasto Wspólne. Równolegle nawiązana została współpraca z Fundacją Otwarty Dialog przy wyzwaniu relokacji uchodźców do mniejszych miejscowości. Promocyjnie platformę wspiera Fundacja Wolne Miejsce oraz Fundacja Ocalenie.
8 czerwca w przestrzeni InfoBox Gdynia odbyła się konferencja prasowa, w której wzięli udział przedstawiciele współpracujących organizacji: dr Michalina Rutka (Rodziny Bez Granic – Trójmiasto, Uniwersytet Gdański), Martyna Regent (Stowarzyszenie Miasto Wspólne), Anna Sroka i Maciej Łepkowski (Fairbnb.coop / Spóldzielnia PLZ), Marta Wilczyńska i Mikołaj Rykowski (Fundacja Wolne Miejsce) oraz Łukasz Puławski (Fundacja Otwarty Dialog).
Pomaganie i wiara w ludzi
Konferencję rozpoczęła dr Michalina Rutka (Rodziny Bez Granic – Trójmiasto, Uniwersytet Gdański), która zwróciła uwagę na uniwersalne podstawy pomocy jako fundamentu zdrowego społeczeństwa. Sam akt pomocy jest doświadczeniem ubogacającym, dającym wiarę w ludzi i budującym kapitał społeczny. Nawiązując do kryzysu migracyjnego na granicy polsko-białoruskiej, Michalina Rutka podkreślała, że pomaganie nie może być zależne od koloru skóry, wyznania czy pochodzenia. Trzeba pomagać wszystkim.
Największym wyzwaniem w pomaganiu uchodźcom jest kwestia zapewnienia mieszkania i pracy. Uchodźcy nie mogą niestety liczyć na wsparcie mieszkaniowe ze strony samorządów, które mieszkań nie mają. Mieszkania socjalne także są właściwie poza zasięgiem tej grupy. Dlatego należy szukać alternatywnych rozwiązań. Rutka podkreśliła również, że osiedlanie się w Polsce ludzi i rodzin z innych kręgów kulturowych jest wielkim potencjałem. Dlatego powinniśmy zwracać uwagę nie tylko na demografię i aspekty ekonomiczne, ale również różnorodność, która wzbogaca kulturę.
Platforma refugees.fairbnb.coop narzędziem dla lokalnych sztabów kryzysowych
Martyna Regent (Stowarzyszenie Miasto Wspólne) opowiedziała o tym w jaki sposób ich organizacja – zajmująca się na co dzień walką o przestrzeń publiczną Gdyni – weszła w rolę organizacji humanitarnej. Wykorzystując sieć kontaktów związanych z ich dotychczasową działalnością, udało im się stworzyć bazę wolontariuszy niosących pomoc w wielu obszarach. W ten sposób zapewnili między innymi 120 miejsc w prywatnych domach. Dzięki temu, w ciągu trzech tygodni od rozpoczęcia działania, znaleźli schronienie dla 50 rodzin.
Całą działalność prowadził pięcioosobowy oddolny sztab kryzysowy w tabelkach excel. Osoby dość szybko zorientowały się, że potrzebują lepszego narzędzia, które ułatwiłoby pracę i zaoszczędziło czas. Z tego względu Miasto Wspólne nawiązało współpracę z Fairbnb i platformą refugees.fairbnb.coop. Martyna Regent zwróciła uwagę, że chęć mieszkańców miasta do goszczenia uchodźców jest coraz mniejsza. Natomiast do stowarzyszenia zwracają się nadal nowe osoby szukające schronienia. Wspólna platforma może być nowym impulsem dla poszerzenia i aktualizacji bazy mieszkaniowej. Regent zwracała również uwagę na konieczność myślenia w długiej perspektywie.
W tak niepewnych czasach, należy rozwijając narzędzia, które mogą służyć zarówno uchodźcom jak i innym osobom w kryzysie bezdomności. Takie działania przekładają się na odporność miast. Możemy ją budować w szerokim partnerstwie organizacji pozarządowych, podmiotów gospodarczych i samorządu.
Bezpieczeństwo na pierwszym miejscu w refugees.fairbnb.coop
Anna Sroka (Fairbnb.coop / Spółdzielnia PLZ) podkreślała, że główną zaletą platformy refugees.fairbnb.coop jest bezpieczeństwo – zarówno dla osób szukających schronienia, jak i gospodarzy oferujących miejsca zamieszkania. Aby móc korzystać z platformy trzeba się na niej zarejestrować. Oferty muszą posiadać zdjęcia, precyzyjny opis wraz z informacją czy oferta jest bezpłatna, czy wymaga rekompensaty kosztów.
Zanim oferta zostanie dopuszczona do widoku publicznego, musi zostać zweryfikowana przez administratora, który w razie potrzeby może skontaktować się z gospodarzem. Pomocna dla gospodarza jest również funkcja kalendarza, która daje możliwość zaznaczenia w jakim dokładnie okresie mieszkanie będzie dostępne. Istotnym elementem projektu są lokalne organizacje i instytucje, które biorą czynny udział w zarządzaniu i weryfikacji ogłoszeń. Tworzenie i rozwijanie wspólnej bazy mieszkaniowej na jednej platformie jest alternatywą dla indywidualnych plików czy chaosów formularzy. Pozwala zbudować trwałą listę zasobów, a także zaoszczędzić czas zarówno wolontariuszom jak i gospodarzom. Osoby szukające schronienia mają zagwarantowany, wyższy poziom bezpieczeństwa oraz przewidywalność ofert.
Mniejsze miasta z przestrzenią i potencjałem
Łukasz Puławski (Fundacja Otwarty Dialog) zwrócił uwagę na „zatkanie” się dużych miast, które przyjęły pierwszą, potężna falę uchodźców z Ukrainy. Po pierwszym pospolitym ruszeniu i olbrzymiej pomocy nastąpił efekt zmęczenia. W związku z tym, wzmogła się potrzeba poszukiwania mieszkań, zarówno dla nowo przybyłych jak i dla osób, które musiały się wyprowadzić z miejsc pierwszego pobytu.
W dużych miastach, znalezienie mieszkań stało się praktycznie niemożliwe. Rynek najmu jest w tragicznym stanie. Ceny poszły w górę tak bardzo, że nawet jeżeli osobom udało się znaleźć pracę, wynajem mieszkania jest dalej poza ich zasięgiem. Dlatego Fundacja Otwarty Dialog zaczęła pracować nad relokacją. Fundacja znajduje domy dla uchodźców w mniejszych ośrodkach (wsiach i miasteczkach). W nich nadal jest potencjał mieszkaniowy oraz możliwość znalezienia pracy. Łukasz Puławski podkreślał, że często wsparcie od lokalnej, niewielkiej społeczności jest dużo bardziej efektywne niż w dużych miastach, gdzie pomoc jest znacznie bardziej anonimowa. Aby przekonać uchodźców do przenoszenia się do mniejszych ośrodków ODF uruchomiło kampanię społeczną domivka.pl. Projekt pokazuje zalety takiego wyboru na przykładzie prawdziwych historii.
W obecnej sytuacji – wskazywał Puławski – powinniśmy myśleć w perspektywie średnio i długoterminowej. Wielu uchodźców zostanie z nami na dłużej albo i na stałe. Polska lokalna może więc stać się ich nowym, dobrym domem, biorąc pod uwagę aspekty demograficzne i gospodarcze, które od lat wskazywały na „zwijania się” tych obszarów kraju.
Kryzys uchodźczy trwa
O działaniach bezpośrednio na granicy opowiedzieli Marta Wilczyńska i Mikołaj Rykowski z Fundacji Wolne Miejsce, która od wybuchy wojny do dziś dzień gotuje posiłki dla uchodźców i jest pierwszym miejscem kontaktu. Obecnie granicę przekracza dziennie około 20 tysięcy osób. Potrzebują one często znacznie większego wsparcia niż osoby, które uciekły w początkowym okresie wojny. Są to osoby często w podeszłym wieku, bez oszczędności i znajomości, bez perspektyw. Mikołaj Rykowski opowiedział również o podwarszawskich halach expo. Mieszka w nich teraz nawet 3 000 osób pod jednym dachem. Łóżko w łóżko, z małymi dziećmi, zwierzętami domowymi, wyczerpane, pogrążone w beznadziei.
Potrzeba pomocy, pomimo zmęczenia i pewnego oswojenia się z katastrofą, jest wciąż olbrzymia. Pierwszą potrzebą uchodźców jest nakarmienie, następnie znalezienie mieszkania i pracy. Już dziś Fundacja Wolne Miejsce zatrudnia osoby z Ukrainy, na przykład w swoich sklepach socjalnych Spichlerz. Wojna przeminie, a relacje międzyludzkie zostaną i będą punktem wyjścia do budowy powojennej rzeczywistości.
Razem budujmy odporność!
Na koniec spotkania Michalina Rutka zwróciła uwagę, że technologie, takie jak platforma refugees.fairbnb.coop, które są równościowe z założenia i skierowane do wszystkich osób w kryzysie uchodźczym, w dłuższej perspektywie czasu będą zmieniać społeczeństwo, czyniąc je bardziej tolerancyjnym i otwartym na inność. Maciej Łepkowski wspomniał też, że w kontekście rozchwiania świata i negatywnych konsekwencji zmiany klimatu, możemy się spodziewać kolejnych kryzysów uchodźczych. Rozwijanie szerokiej współpracy wokół technologicznego narzędzia jest planem długodystansowym. Spotkanie zamknęła prowadząca wydarzenie Martyna Regent apelem, aby do naszego partnerstwa tworzącego oddolną odporność dołączały kolejne lokalne organizacje.
Ogromnie dziękujemy wszystkim osobom, które poświęciły swój czas i wzięły udział w konferencji. Szczególne podziękowania należą się Martynie Regent i Stowarzyszeniu Miasto Wspólne za inicjatywę i współorganizację wydarzenia. Dziękujemy również Urzędowi Miasta Gdynia za umożliwienie przeprowadzenia konferencji w InfoBox Gdynia.
Nagranie z konferencji z okazji startu platformy refugees.fairbnb.coop można obejrzeć na kanale YouTube Stowarzyszenia Miasto Wspólne.
Organizacje tworzące refugees.fairbnb.coop
Fairbnb.coop – operator refugees.fairbnb.coop
Platformę refugees.fairbnb.coop stworzyła spółdzielnia Fairbnb.coop, ponieważ zajmuje się ona wspieraniem etycznego najmu krótkoterminowego i rozwojem modelu turystyki napędzanej społecznie. Z każdej transakcji połowa prowizji przekazywana jest na lokalne organizacje, aby zrównoważyć rozwój turystyczny regionu z rozwojem społecznym. Fairbnb.coop jest spółdzielnią, dla której rozwój gospodarczy i społeczny stanowią dwa równorzędne filary działania.
Spółdzielnia PLZ
Spółdzielnia PLZ działa z misją budowy sprawiedliwego świata w oparciu o wypracowane przez ponad 200 lat historii wartości spółdzielcze odnoszące się do międzysektorowej współpracy, zaufanie, dawanie siły lokalnym wspólnotom i współtworzenie zrównoważonego rozwoju. Dlatego właśnie w ramach Spółdzielni PLZ, która tworzy i inwestuje w przedsiębiorstwa społeczne, funkcjonuje centrum technologii spółdzielczych CoopTech Hub.
CoopTech Hub
CoopTech Hub to pierwsze w Polsce centrum technologii spółdzielczych, prowadzone przez Spółdzielnię PLZ. Naszym celem jest tworzenie wspólnoty opartej o zaufanie przez cyfrowy restart spółdzielczości. Edukujemy, szkolimy, doradzamy i wdrażamy własne rozwiązania technologiczne. Aktualnie wspieramy rozwój społeczności OZE poprzez Inkubator Społeczności Energetycznych oraz pracujemy nad tworzeniem spółdzielni rozwojowych.
Stowarzyszenie Miasto Wspólne
Stowarzyszenie Miasto Wspólne działa na rzecz wzrostu jakości życia gdynian i gdynianek, angażuje się przy tym w istotne sprawy związane z komunikacją, przestrzenią publiczną, zielenią miejską oraz planowaniem przestrzennym. Od początku wybuchu wojny wspiera też uchodźców w znajdowaniu schronienia w Gdyni.
Fundacja Otwarty Dialog
Fundacja Otwarty Dialog działa w obszarze ochrony praw człowieka, demokracji i praworządności na obszarze postsowieckim. Wspiera rozwój społeczeństwa obywatelskiego Ukrainy oraz organizuje pomoc humanitarną od początku rosyjskiej agresji (2014). Fundacja posiada swoje stałe przedstawicielstwa w Warszawie, Kijowie i Brukseli.
Fundacja Wolne Miejsce
Od wielu lat Fundacja Wolne Miejsce organizuje największe w Polsce Wigilie i Śniadania Wielkanocne dla samotnych we współpracy z ponad trzema tysiącami wolontariuszy w całym kraju. Fundacja rozwija również sieć sklepów socjalnych „Spichlerz”, dzięki którym wspiera integrację i aktywizację społeczną. Od początku wybuchy wojny w Ukrainie prowadzi punkt pomocy humanitarnej na przejściu granicznym w Medyce.
Zapraszamy też do kontaktu z Maciejem Łepkowskim, koordynatorem Fairbnb.coop w CoopTech Hub, pod adresem [email protected].