🥬📗 Spółdzielcza farma miejska

Joanna Erbel, Maja Kudła, Maciej Łepkowski, Katarzyna Przyjemska-Grzesik 28.06.2023

Spółdzielcza farma miejska jako narzędzie rozwoju miejskiej strefy żywicielskiej i agroekologii to raport, który jest podsumowaniem półrocznego procesu, w trakcie którego pracowaliśmy nad modelem społeczno-ekonomicznym dla dwóch zakładanych przez nas farm – w Warszawie i w Krakowie. Ich tworzenie uważamy za ważny sposób wcielania w życie wizji Jadalnego Miasta. Jest to koncepcja odnowy miast poprzez wprowadzenie ogólnodostępnego rolnictwa i ogrodnictwa w różne rodzaje przestrzeni miejskiej.
Rozwój miejskiej agroekologii wskazujemy jako jedno z podstawowych narzędzi regeneracji miast. Natomiast dążenie do miejskiej suwerenności żywnościowej jest ważną ścieżką budowania lokalnej odporności.

Miejskie rolnictwo regeneratywne w odpowiedzi na kryzysy


Podczas projektowania i prowadzenia upraw warto kierować się zasadami rolnictwa regeneratywnego, w tym permakultury. Dzięki temu możemy przywracać w miastach bioróżnorodność poprzez tworzenie tętniących życiem zielonych terenów. Stają się one również przestrzenią do nabywania przez mieszkańców i mieszkanki miast przydatnych kompetencji. Umiejętność samodzielnej uprawy żywności sprzyja budowaniu poczucia sprawczości, bardzo istotnego w obliczu kryzysów, z którymi obecnie się mierzymy.

Spółdzielcza farma miejska nowym modelem działania


Kryzys ekologiczny jasno pokazuje nam że musimy zmienić dotychczasowe wartości, którymi się kierujemy. Dotyczy to też tych, które prowadzą nas w projektowaniu przestrzeni publicznej. Jesteśmy w przełomowym momencie, w którym inicjatywy związane z urbanistyką, przyrodą miejską i żywnością wchodzą w nowy etap rozwoju. Jest to czas poszukiwania nowych modeli działania. Modeli, dzięki którym możliwe będzie budowanie lokalnej odporności w wymiarze żywnościowym, społecznym, przyrodniczym i zdrowotnym. Jednym z takich modeli jest spółdzielcza farma miejska, na terenie której prowadzone mogą być aktywności z różnych dziedzin. Podczas warsztatów wyodrębniliśmy trzy główne obszary działalności spółdzielni:
  1. uprawę i przetwórstwo żywności,

  2. tworzenie przestrzeni nowych doświadczeń oraz

  3. potraktowanie farmy i jej ekosystemu jako inkubatora nowych rozwiązań społecznych i technologicznych.

Osoba przyrodnicza jako członkini spółdzielni


Jedną z takich innowacji jest upodmiotowienie terenów, z którymi będziemy pracować. W raporcie pokazujemy model, w którym osoba przyrodnicza stanie się pełnoprawną członkinią spółdzielni, a jej pełnomocnik lub pełnomocniczka pełnić będzie kluczową funkcję w jej strukturze. To dla nas sposób odejścia od traktowania ziemi wyłącznie jako zasobu i przywrócenia jej podmiotowości, troski oraz szacunku wyrażanego w procesie współpracy z nią.

Więcej o Adamah, czyli ekosystemie, który będzie miał udział w decyzjach i działaniach prowadzonych na farmie oraz międzygatunkowej współpracy możecie przeczytać w naszym wcześniejszym opracowaniu: Holobiont Adamah – metaorganizm oparty na symbiotycznej zależność międzygatunkowej.

Spółdzielcza farma miejska – o projekcie


Publikacja Spółdzielcza farma miejska jako narzędzie rozwoju miejskiej strefy żywicielskiej i agroekologii powstała w ramach projektu „MOST – spółdzielcza farma jako narzędzie rozwoju miejskiej strefy żywicielskiej i agroekologii” realizowanego przez CoopTech Hub we współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w Warszawie.

Dziękujemy Krakowskiemu Centrum Edukacji Klimatycznej, Zarządowi Zieleni Miejskiej w Krakowie, Domowi Utopii – Międzynarodowemu Centrum Empatii oraz Fundacji Pracownia Dóbr Wspólnych za współudział w realizacji projektu i wsparcie merytoryczne.