🌇⚡️ Miejska energetyka obywatelska

Bartłomiej Kupiec, Rafał Krenz, Wojciech Matejko, Julia Potrzebowska, Jan Oleszczuk-Zygmuntowski 03.04.2024

Celem publikacji jest przedstawienie szeregu możliwości i modeli tworzenia społeczności energetycznych w obszarach miejskich, które mogą przyczynić się do zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w produkcji energii, jak również wzmacniać lokalne społeczności i ich zaangażowanie w transformację energetyczną. Raport Miejska energetyka obywatelska. Możliwości utworzenia spółdzielni energetycznych w miastach na przykładzie warszawskiego osiedla Jazdów jest owocem projektu Zielona transformacja miast — miejskie obywatelskie elektrownie OZE, zrealizowanego we współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w Warszawie.

Miejska energetyka obywatelska z korzyścią dla społeczności

Energetyka obywatelska, oparta w szczególności na spółdzielniach energetycznych, przyczynia się do wzrostu akceptacji społecznej OZE poprzez zatrzymywanie korzyści – w tym zysków finansowych – w lokalnych społecznościach. Dostosowanie projektów do warunków lokalnych sprzyja w szczególności ochronie środowiska i promuje oszczędność energii.

Projekty energetyczne prowadzone przez społeczności przynoszą również korzyści lokalnemu biznesowi poprzez podnoszenie konkurencyjności, wzmacnianie współpracy pomiędzy przedsiębiorcami i zwiększanie zamożności mieszkańców.

W Europie Zachodniej działa już blisko 3,5 tysiąca spółdzielni energetycznych, które zapewniają tanią energię dla 1,5 mln obywateli UE, decydując o lokalizacji instalacji i inwestycjach przy uwzględnieniu głosu lokalnych społeczności.

Niestety zawiłość prawa polskiego powoduje, że przeciętny obywatel nie może odnaleźć się w dostępnych formach społeczności energetycznych, brakuje też źródeł wiedzy, z których można czerpać informację — zwraca uwagę Joanna Maria Stolarek, dyrektorka Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie. — W poniższym poradniku staramy się pokazać luki prawne, dostępne i planowane formy społeczności energetycznych w miastach. Opowiemy o możliwości stworzenia pierwszej miejskiej spółdzielni energetycznej na warszawskim osiedlu Jazdów, co jest swego rodzaju eksperymentem na skalę kraju. Przypadek ten być może posłuży jako wzór, za którym pójdą kolejne miasta oraz wskaże braki w ustawodawstwie, które wymaga korekty.

Miejska energetyka obywatelska. Przewodnik po możliwych rozwiązaniach

W pierwszym rozdziale omawiamy różne modele społeczności energetycznych oraz inicjatyw prosumenckich, które mogą być implementowane w kontekście miejskim, takie jak prosument zbiorowy energii odnawialnej, prosument wirtualny, prosument lokatorski, klaster energii, obywatelska społeczność energetyczna, czy spółdzielnia. Nasz zespół ekspercki szczegółowo opisuje poszczególne modele, wskazując na ich zalety, wyzwania oraz potencjalne korzyści dla mieszkańców miast.

Drugim rozdziałem raportu jest szczegółowe studium przypadku osiedla Jazdów w Warszawie, które zostało przedstawione jako przykład praktycznego zastosowania idei miejskiej energetyki obywatelskiej.

Raport prezentuje nie tylko teoretyczne możliwości tworzenia społeczności energetycznych w miastach, ale również praktyczne przykłady ich realizacji.

Rozkwitły instalacje indywidualne – mamy ich aż 1,3 mln! – które jednak nigdy nie będą stanowić alternatywy dla dużych rynkowych graczy, zdolnych do poważnych inwestycji kapitałowych. Więcej, nadmiar indywidualnie stawianych OZE to zagrożenie dla całego systemu energetycznego. Rozwiązaniem na to jest oczywiście lepsza autokonsumpcja lokalna, czyli spółdzielnie energetyczne — podkreśla Jan Oleszczuk-Zygmuntowski, prezes zarządu PLZ Spółdzielni. — Jeśli chcemy mieć dobrze zrobioną zieloną transformację, to potrzebujemy zachować kontrolę i czerpać korzyści z dobrze użytych narzędzi. To wielka szansa dla samorządów, żeby znalazły nawet nie oszczędności, a źródła zarobków.

Miejska energetyka obywatelska – o projekcie


Publikacja Miejska energetyka obywatelska. Możliwości utworzenia spółdzielni energetycznych w miastach na przykładzie warszawskiego osiedla Jazdów powstała w ramach projektu „Zielona transformacja miast — miejskie obywatelskie elektrownie OZE” realizowanego przez CoopTech Hub we współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w Warszawie.
Poglądy wyrażone w tej publikacji są poglądami osób autorskich i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie.